ผมขอเดาก่อนว่า จขกท ไม่มีความรู้เรื่องเครื่องยนต์และหลักฟิสิกส์เลย อาจจะมาทางสายศิลป์สายบัญชีอะไรแบบนี้ คือไม่รู้ด้วยว่าเครื่องยนต์มีรูปร่างหน้าตาอย่างไร ดังนั้นที่ตอบ ๆ มาก็อาจจะยังทำให้ไม่เข้าใจไม่ตอบสนองความต้องการอยู่ดี
ผมจะลองหาทางอธิบายดูนะครับ ผิดพลาดอย่างไร วานท่านอื่น ๆ ช่วยเสริมด้วย

เครื่องยนต์ทำงานด้วยการจุดระเบิดดันลูกสูบวิ่งขึ้นลง ๆ ๆ ๆ ในกระบอกสูบ ลูกสูบก็ลองนึกภาพที่สูบลมจักรยานนะครับ กรณีจักรยานใช้แรงคนดันลูกสูบลงไป แต่กรณีเครื่องยนต์ใช้การจุดระเบิดน้ำมัน + อากาศ เผาไหม้เกิดแรงดันแก๊สดันลูกสูบออกมา ลูกสูบก็จะถูกดันออกจนถึงปลายสุดก็กลับขึ้นไปใหม่แล้วก็ระเบิดอีกดันออกมาอีก ลูกสูบนี้ก็จะต่อกับก้านสูบ (เหมือนก้านที่เราดันที่สูบลมจักรยาน) ก้านสูบหรือที่เรียกว่าข้อเหวี่ยงนี้ก็ไปต่อกับแกนหมุนหรือเพลาข้อเหวี่ยง (+ล้อช่วยแรง) แล้วไปต่อเข้ากับเกียร์ จากเกียร์ก็ต่อไปที่ล้อ (คร่าว ๆ นะครับ มันมีกลไกระหว่างนั้นอีกพอสมควร คลัทซ์ เฟืองขับ) จะเห็นว่ากลไกเหล่านี้ก็จะเปลี่ยนการเคลื่อนไหวขึ้นลง ๆ จากลูกสูบมาเป็นการหมุนของเพลา ลูกสูบยิ่งเคลื่อนที่ขึ้นลงเร็ว (เหยียบคันเร่งจ่ายน้ำมันมากขึ้น) ก็จะทำให้เพลา เกียร์ ล้อ หมุนเร็วตามไปด้วย การเคลื่อนที่ขึ้นลง 1 รอบของลูกสูบก็คือ 1 รอบเครื่องยนต์

ทำไมต้องรอรอบ ?
ลองนึกภาพเกียร์เป็นม้าหมุนเด็กเล่นละกัน ถ้าเราลองหมุนจากที่มันหยุดนิ่งเราก็จะใช้แรงมาก แต่ถ้ามันหมุนอยู่แล้วเราก็จะใช้แรงน้อยลง จนถึงความเร็วจุดหนึ่งที่เราจะใช้แรงน้อยที่สุด นั่นกรณีหนึ่ง อีกกรณีหนึ่ง จะเห็นว่าม้าหมุนขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางใหญ่กว่า (แต่ทำจากวัสดุที่ทำให้น้ำหนักรวมพอ ๆ กับม้าหมุนขนาดเล็ก) จะใช้แรงน้อยกว่า เพื่อจะให้หมุนได้ที่ความเร็วเท่าเดิม (นึกถึงคานดีดคานงัดก็ได้นะ กดปลายคานใช้แรงน้อยกว่ากดกลางคาน)
เกียร์ก็ทำนองเดียวกัน เกียร์ทุกตัว (เกียร์ 1, 2, 3, 4,...) จะหมุนไปพร้อมกัน ระบบจะมีกลไกการจับเกียร์เข้ากับเพลาที่ส่งไปที่ล้อตามที่เราต้องการว่าจะให้จับเกียร์ไหน (กรณีเกียร์แมนนวล) การเปลี่ยนเกียร์จาก 1 ไป 2 ไป 3 ซึ่งจะต้องใช้แรงมากขึ้น (ที่ความเร็วเท่ากัน เพราะเกียร์มีขนาดเล็กลง เหมือนเช่นม้าหมุนเส้นผ่านศูนย์กลางเล็ก) จึงต้องชดเชยด้วยความเร็วที่มากขึ้นก่อนเพื่อให้สามารถใช้แรงน้อยลงได้ เราก็เลยต้องรอจังหวะให้รอบเครื่องยนต์ถึงรอบตาม Spec ของเกียร์นั้น ๆ ก่อนเพื่อจะได้ใช้แรงน้อยที่สุด มิฉะนั้นถ้ารอบยังไม่ได้แล้วสับเกียร์เปลี่ยนเกียร์ก่อน เครื่องยนต์ก็คล้าย ๆ ว่าต้องทำงานหนักจนถึงกับสั่น ๆ ๆ บางครั้งเครื่องดับเลย (ลองสับจาก 1 ไป 4 เลยจะทราบ) คล้าย ๆ เราออกแรงดันม้าหมุนจนตัวสั่นนั่นแหละ

ไม่รู้ว่าพอไหวไหมครับ