จากที่เรารู้ๆกันว่าทีวีดิจิตอลนั้นทำอะไรได้เยอะแยะและมีประโยชน์เพิ่มความสามารถให้กับทีวีเสาอากาศให้ชัด ทันสมัยช่องเยอะ ภาพไม่มัว แต่ผมจะมาบอกความสามารถหรือบางสิ่งบางอย่างที่คุณอาจไม่รู้ว่าทีวีดิจิตอลมันก็ทำได้ ในตอนที่1นี้จะพูดถึงเรื่อง "เสียง" ครับ
*** ถ้าหัวข้อไม่สัมพันธ์กับเนื้อหาก็ขอโทษด้วยนะครับ ไม่รู้จะตั้งชื่ออะไรดี ***
ช่องความละเอียดธรรมดา (SD) ก็สามารถฟังเสียงระดับ 5.1 CH Surround รอบทิศทางได้ใหม...?
ตามที่เราๆรู้กันมาคือทีวีดิจิตอลให้เสียงที่ชัดและสามารถรองรับเสียงได้ถึงระดับ 5.1 Surround แต่หลายๆคนคิดว่ามันได้แต่เฉพาะช่อง HD เท่านั้น แม้ กสทช. จะกำหนดว่าผู้ที่ประมูลช่อง SD ก็ได้แค่ความละเอียด SD 576i (อาจมีการประมูลขออัพภาพเป็น HD ได้ในอนาคต) แต่ไม่ได้กำหนดเรื่องระบบเสียงมาด้วยครับ
ระบบทีวีดิจิตอลแต่ละระบบนั้น จะมีสเปคต่างกันไป ในข้อนี้คือสเปคด้านเสียง ในโลกนี้มีระบบทีวีดิจิตอล 3ระบบใหญ่ๆนั่นคือ
ATSC เสียงจะเป็นแบบ Dolby Digital เท่านั้น
ISDB-T เสียงจะเป็นแบบ AAC เท่านั้น
DVB-T/T2 (ถือว่าเป็นอันเดียวกัน T2 เป็นการอัพรุ่น) เสียงได้ทั้งแบบ Dolby Digital และ AAC โดยช่องทีวีต้องเลือกอย่างใดอย่างนึงเป็นมาตรฐาน ซึ่งส่วนมากประเทศที่ใช้ DVB-T/T2 กันจะเลือกใช้ Dolby Digital เป็นส่วนใหญ่
ทุกระบบสามารถรองรับได้ถึง Surround 5.1CH
ซึ่งไอ้ส่วน Dolby Digital, AAC เป็นรูปแบบการบีบอัดและเข้ารหัสเสียง คล้ายๆกับการเข้ารหัสวิดีโอแบบ MPEG2, MPEG4 นั่นแหละ รองรับเสียงตั้งแต่ Mono 1CH, Stereo 2CH หรือ Surround 5.1CH ก็ได้ ในด้านของทีวีดิจิตอลจะบังคับ (ใช้ความสามารถใหเป็นประโยชน์ เรียกอย่างนี้ก็ได้) ให้ออกอากาศเป็นระบบเสียง Stereo 2CH ขึ้นไป ในด้านเสียง Surround 5.1CH นั้นอยู่ที่แต่ละช่องจะใส่กันมาเองว่ารายการไหนจะออกอากาศเป็นเสียง 5.1CH
ยกตัวอย่าง เช่น Gang Cartoon ประมูลช่องเด็ก SD ได้ (สมมตินะครับ สมมติ ไม่ใช่เรื่องจริง) อยากจะออกอากาศ Attack on Titan เสียงแบบ Surround 5.1CH เพื่อให้ได้ยินเสียง Titan แบบรอบทิศทางให้เสียวเล่น แต่ติดตรงที่ได้แค่ช่อง SD จะทำได้หรอ? ทำได้ครับ ก็ตอนออกอากาศใส่สเปครายการให้เป็น 5.1CH ให้กับรายการ Attack on Titan พอถึงรายการ ระบบเสียงก็จะเปลี่ยนมาเป็นจาก 2CH ไปเป็น 5.1CH เอง ก็จะสามารถรับฟังเสียงแบบ 5.1CH ได้แล้ว พอรายการจบก็จะกลับมาเป็นเสียง 2CH ปกติ
คำถามผุดแล้วครับ แต่ผมจะตอบให้เลย
1.กล่องทีวีดิจิตอลและทีวีที่รับทีวีดิจิตอลทุกรุ่น สามารถรับเสียงแบบ Dolby Digital ได้ในตัวเอง ส่วน AAC เป็นระบบบีบอัดเสียงมาตรฐานมากๆ ยังไงก็เปิดได้ แต่ตัวเสียงนั้นสามารถใส่โค๊ดล๊อกได้ เพื่อป้องกันลิขสิทธิ์ ทำให้ถ้าเปิดในคอมกับโปรแกรมที่ไม่มีตัวแกะรหัสไฟล์ที่บันทึกมา แม้จะรับโค๊ดเสียงนั้นได้ แต่ถ้าเป็นไฟล์ที่อัดจากทีวี เสียงจะไม่ออกครับ แต่วิดีโอเล่นได้ปกติ (เสียง AAC ในทีวีดิจิตอลจะขึ้นว่าเป็นเสียงแบบ AAC ADTS คือใส่มาพร้อมกับโค๊ดจากทีวีดิจิตอล) เรื่องเสียงถ้าส่งมา 5.1CH แต่ทีวีต่อแค่ 2CH ตัวกล่องหรือทีวีจะ Downscale ลงมาให้เองครับ
ปล.เสียง Dolby Digital ในทีวีดิจิตอลก็สามารถล๊อกได้เหมือนกับ AAC ADTS ปรับโดยสเปคของ Mux จะล๊อกไม่ล๊อกก็ได้ ไม่ตายตัว ที่รู้คือทีวีของเกาหลีใต้ไม่ล๊อกเลย ปล่อยมาสดๆเนื้อๆไม่ปิดบัง
2.ที่ไม่ใส่ 5.1CH ทุกรายการนั้น เอาทีละStepนะครับ... เอาตามจริงจะ 5.1CH ทุกรายการก็ได้ครับ แต่เปลืองบิตเรต เพราะบิตเรต 1ช่อง เช่น Mux แบ่งมาให้ 1ช่องSD ได้บิตเรตรวม 3Mbps นั่นหมายถึงบิตเรตภาพ+เสียง+ซับ ส่วน Interactive นั้น Mux จะใส่แยกมาให้เพราะเป็นระบบรวม ค่อยทำ Index แยกไปลิ้งค์แต่ละช่องอีกที
ทางช่องเลยต้องจำกัดไว้ว่าถ้ารายการทำมาแบบเสียง 2CH (รายการทั่วไปทั้งหลาย) ก็ปล่อยแบบ 2CH แล้วกำหนดบิตเรตว่าเอาเท่าไร เช่น 192Kbps ก็จะแบ่งเป็นเสียงข้างละ 96Kbps พอเป็นเสียง 5.1CH (รายการคอนเสิร์ต,หนัง,การ์ตูน หรือรายการทีวีบางรายการ) ต้องใช้บิตเรตที่สูงกว่าเดิม มิฉะนั้นเสียงที่ได้คุณภาพจะแย่ลงถ้าเอาบิตเรตตามเท่า 2CH ก็คือพอเป็น 5.1CH ก็ต้องเป็นอย่างน้อย 384-448Kbps โดยเน้นเสียงซ้าย-ขวาหรือ 2CH เดิมเป็นหลัก ส่วนเสียงอีก 3ลำโพง+1ซับวูฟเฟอร์ ก็ใช้บิตเรตที่ลดหลั่นไป เพราะต้องเน้นคนที่ดูทีวีแบบไม่ต่อลำโพงเป็นหลัก (ลำโพงทีวีจะเป็น 2CH) เช่น 5.1CH 384Kbps ก็จะแยกเป็น ซ้าย-ขวา 96Kbps หลังซ้าย, หลังขวา, Center 64Kbps หรือแชร์เท่ากันหมดที่ 76.8Kbps พอหมดรายการที่เป็น 5.1CH แล้วรายการต่อไปเป็นเสียง 2CH ก็ต้องเอากลับเป็น 2CH ตามเดิม เพื่อให้ภาพได้มีบิตเรตที่ดีขึ้น กันภาพแตก ภาพล้มด้วย
คิดง่ายๆก็คือให้มา 3Mbps ถ้าเอาเต็มลิมิตต้องแบ่งเป็น...
ภาพ 2.8Mbps + เสียง 2CH 192Kbps + ซับอีกประมาณ 100Kbps (เผื่อสำหรับซับหลายภาษาหลายตำแหน่ง) หรือ
ภาพ 2.5Mbps + เสียง 5.1CH 384Kbps หรือ 448Kbps + ซับอีกประมาณ 100Kbps
ปล.บิตเรตสามารถกำหนดอย่างไรก็ได้ แม้เป็นเสียง 2CH แต่ก็กำหนดให้บิตเรตเป็น 256, 384, 448Kbps ได้เหมือนกัน ตามชนิดรายการ เช่น รายการเพลง ที่ต้องการรายละเอียดของเสียงที่สูงขึ้น แต่ไม่นิยมทำกันเพราะเกินความจำเป็นมากไป มีประเทศที่ใส่เสียง 2CH ให้ขนาดนี้คือเกาหลีใต้ โดยใส่บิตเรต 2CH, 5.1CH เท่ากันที่ 384Kbps (KBS, SBS) และ 448Kbps (MBC) แต่เรื่องเสียง 2CH, 5.1CH ปรับไปเป็นรายการๆไป
ปล2.ซับทีวีดิจิตอล1ภาษาใน1วินาทีจะกิน Data Rate ประมาณ30-50Kbps รวมชุดคำสั่งตำแหน่งและสีของซับแล้ว
เพิ่มเติม
> ทีวีดิจิตอลใส่เสียงหลายภาษาได้ โดยจะให้เป็น 2CH หรือ 5.1CH สำหรับเสียงทุกภาษาเลยก็ยังได้ ไม่เหมือนกับยุคทีวีอนาล๊อก ที่ได้แค่ Mono 1CH 2ภาษา (แบบช่อง 7) หรือ Mono 1CH เสียงไทยและ Stereo 2CH เสียงอังกฤษ (แบบ ThaiPBS เป็น Nicam Stereo) หรือ Stereo 2CH ภาษาเดียว (แบบทีวีอนาล๊อกในประเทศต่างๆ เช่น เกาหลี ญี่ปุ่น อเมริกา)
> ทีวีดิจิตอลส่วนมากจะใส่เสียงแค่ 2ภาษาเท่านั้น เพราะกินบิตเรตโดยรวมของแต่ละช่องทีวี โดยจะใส่เผื่อมาเลยก็ได้หรือค่อยใส่ภาษา 2 เมื่อมีเข้ามาก็แล้วแต่ช่องจะใส่มา
(ที่เกาหลีใต้และอเมริกา จะใส่ระบบมา2ภาษาพร้อมกันเผื่อไว้ทุกช่องฟรีทีวี [เปิดภาษา2ก็เป็นเสียงเหมือนภาษา1ถ้ารายการมีเสียงภาษาเดียว])
> สำหรับเสียงคำบรรยายสำหรับผู้พิการทางสายตา ที่ช่อง ThaiPBS จะเริ่มใช้นั้น (ใช้แค่บางรายการ)
ไว้เป็นภาษาที่ 3 ครับ ตามมาตรฐานทีวีดิจิตอล กสทช. ให้ระบบเสียงพิเศษสำหรับคนพิการ หรือ AR กำหนดเป็นเสียงตัวเลือก(ภาษา)ที่ 3 โดยถ้าจะเลือกให้กดเปลี่ยนภาษาไปเสียงภาษาที่ 3 หรือกล่องบางรุ่นในอนาคตจะมีปุ่ม AR สำหรับเสียงโหมดพิเศษโดยเฉพาะครับ ส่วนการกดเลือกเสียงภาษา 2 หรือ 3 เป็นค่าเริ่มต้นตอนเปิดเครื่อง อยู่ที่กล่องแต่ละรุ่นจะกำหนด ทาง กสทช. ไม่ได้กำหนดสเปคส่วนนี้ไว้ครับ (อย่างน้อยเปิดมาครั้งแรกหรือปรับมาค่า Default ต้องเป็นเสียงภาษาไทย หรือ ภาษา 1 เริ่มต้น โดยผู้ใช้สามารถเข้าไปปรับตั้งค่าทีหลังได้)
> รายการไหนออกอากาศเป็นเสียง 5.1CH หลายๆประเทศจะมีการขึ้นบอกตอนเริ่มรายการ หรือขึ้นไว้ใต้โลโก้ช่อง แต่ไม่บอกเลยก็มีเช่นกัน (จะเป็นกับช่องที่ออกอากาศเสียง 5.1CH บ่อยจนเป็นเรื่องปกติ เช่น อเมริกา ไม่มีขึ้นบอกครับ)
(ญี่ปุ่นจะมีแค่คอนเสิร์ตบางรายการและหนังตอนค่ำที่เป็นเสียง 5.1CH)
> ในต่างประเทศถึงขั้นมีการออกกฎหมายควบคุมระดับเสียงของช่องทีวี ให้เท่ากันทุกช่องทั้งรายการและโฆษณา ถ้าช่องใดทำผิดพลาด ช่องจะโดนปรับหนัก เพราะทำให้คนดูรู้สีกรำคาญ ปรับเสียงขึ้นลงไปมา ถ้าหนักมากๆทางช่องจะโดนพิจารณาเลยนะครับ
กลับมาที่ทีวีดิจิตอลในเมืองไทย ปัจจุบันนี้ก็จะมีแต่ช่องของไทยรัฐ ทีวี ที่ได้ส่งสัญญาณระบบเสียง แบบทดลอง TRIPLE V TEST HD- DOLBY 5.1
ชึ่งจะส่งสัญญาณเป็นบางรายการบางเวลาหากเวลาใหนทีมีรายการส่งระบบเสียง HD- DOLBY 5.1 ก็จะมีสัญลักษณ์บอกที่หน้าจอทีวี เหมือนกับสัญลักษณ์บอกเสียง 2 ภาษาของทีวีทุกช่องในปัจจุบัน จะไม่ได้ส่งสัญญาณเสียง HD- DOLBY 5.1 ตลอดเวลาเหมือนกับที่ทุกคนเข้าใจครับ ในอนาคตทีวีดิจิตอลในบ้านเราก็คงจะต้องพัฒนาระบบเสียง ให้เป็นระบบ HD- DOLBY 5.1 ทุกช่องนั้นแหละ ไม่แน่เราอาจจะได้รับฟังวิทยุในระบบดิจิตอลด้วยหรือไม่ก็ยังไม่รู้ในอนาคตครับ
มาเรียนรู้....และเข้าใจเรื่อง ระบบเสียง dolby surround 5.1 ch ของช่องไทยรัฐทีวี และช่องอื่นๆของทีวีดิจิตอลในอนาคต
*** ถ้าหัวข้อไม่สัมพันธ์กับเนื้อหาก็ขอโทษด้วยนะครับ ไม่รู้จะตั้งชื่ออะไรดี ***
ช่องความละเอียดธรรมดา (SD) ก็สามารถฟังเสียงระดับ 5.1 CH Surround รอบทิศทางได้ใหม...?
ตามที่เราๆรู้กันมาคือทีวีดิจิตอลให้เสียงที่ชัดและสามารถรองรับเสียงได้ถึงระดับ 5.1 Surround แต่หลายๆคนคิดว่ามันได้แต่เฉพาะช่อง HD เท่านั้น แม้ กสทช. จะกำหนดว่าผู้ที่ประมูลช่อง SD ก็ได้แค่ความละเอียด SD 576i (อาจมีการประมูลขออัพภาพเป็น HD ได้ในอนาคต) แต่ไม่ได้กำหนดเรื่องระบบเสียงมาด้วยครับ
ระบบทีวีดิจิตอลแต่ละระบบนั้น จะมีสเปคต่างกันไป ในข้อนี้คือสเปคด้านเสียง ในโลกนี้มีระบบทีวีดิจิตอล 3ระบบใหญ่ๆนั่นคือ
ATSC เสียงจะเป็นแบบ Dolby Digital เท่านั้น
ISDB-T เสียงจะเป็นแบบ AAC เท่านั้น
DVB-T/T2 (ถือว่าเป็นอันเดียวกัน T2 เป็นการอัพรุ่น) เสียงได้ทั้งแบบ Dolby Digital และ AAC โดยช่องทีวีต้องเลือกอย่างใดอย่างนึงเป็นมาตรฐาน ซึ่งส่วนมากประเทศที่ใช้ DVB-T/T2 กันจะเลือกใช้ Dolby Digital เป็นส่วนใหญ่
ทุกระบบสามารถรองรับได้ถึง Surround 5.1CH
ซึ่งไอ้ส่วน Dolby Digital, AAC เป็นรูปแบบการบีบอัดและเข้ารหัสเสียง คล้ายๆกับการเข้ารหัสวิดีโอแบบ MPEG2, MPEG4 นั่นแหละ รองรับเสียงตั้งแต่ Mono 1CH, Stereo 2CH หรือ Surround 5.1CH ก็ได้ ในด้านของทีวีดิจิตอลจะบังคับ (ใช้ความสามารถใหเป็นประโยชน์ เรียกอย่างนี้ก็ได้) ให้ออกอากาศเป็นระบบเสียง Stereo 2CH ขึ้นไป ในด้านเสียง Surround 5.1CH นั้นอยู่ที่แต่ละช่องจะใส่กันมาเองว่ารายการไหนจะออกอากาศเป็นเสียง 5.1CH
ยกตัวอย่าง เช่น Gang Cartoon ประมูลช่องเด็ก SD ได้ (สมมตินะครับ สมมติ ไม่ใช่เรื่องจริง) อยากจะออกอากาศ Attack on Titan เสียงแบบ Surround 5.1CH เพื่อให้ได้ยินเสียง Titan แบบรอบทิศทางให้เสียวเล่น แต่ติดตรงที่ได้แค่ช่อง SD จะทำได้หรอ? ทำได้ครับ ก็ตอนออกอากาศใส่สเปครายการให้เป็น 5.1CH ให้กับรายการ Attack on Titan พอถึงรายการ ระบบเสียงก็จะเปลี่ยนมาเป็นจาก 2CH ไปเป็น 5.1CH เอง ก็จะสามารถรับฟังเสียงแบบ 5.1CH ได้แล้ว พอรายการจบก็จะกลับมาเป็นเสียง 2CH ปกติ
คำถามผุดแล้วครับ แต่ผมจะตอบให้เลย
1.กล่องทีวีดิจิตอลและทีวีที่รับทีวีดิจิตอลทุกรุ่น สามารถรับเสียงแบบ Dolby Digital ได้ในตัวเอง ส่วน AAC เป็นระบบบีบอัดเสียงมาตรฐานมากๆ ยังไงก็เปิดได้ แต่ตัวเสียงนั้นสามารถใส่โค๊ดล๊อกได้ เพื่อป้องกันลิขสิทธิ์ ทำให้ถ้าเปิดในคอมกับโปรแกรมที่ไม่มีตัวแกะรหัสไฟล์ที่บันทึกมา แม้จะรับโค๊ดเสียงนั้นได้ แต่ถ้าเป็นไฟล์ที่อัดจากทีวี เสียงจะไม่ออกครับ แต่วิดีโอเล่นได้ปกติ (เสียง AAC ในทีวีดิจิตอลจะขึ้นว่าเป็นเสียงแบบ AAC ADTS คือใส่มาพร้อมกับโค๊ดจากทีวีดิจิตอล) เรื่องเสียงถ้าส่งมา 5.1CH แต่ทีวีต่อแค่ 2CH ตัวกล่องหรือทีวีจะ Downscale ลงมาให้เองครับ
ปล.เสียง Dolby Digital ในทีวีดิจิตอลก็สามารถล๊อกได้เหมือนกับ AAC ADTS ปรับโดยสเปคของ Mux จะล๊อกไม่ล๊อกก็ได้ ไม่ตายตัว ที่รู้คือทีวีของเกาหลีใต้ไม่ล๊อกเลย ปล่อยมาสดๆเนื้อๆไม่ปิดบัง
2.ที่ไม่ใส่ 5.1CH ทุกรายการนั้น เอาทีละStepนะครับ... เอาตามจริงจะ 5.1CH ทุกรายการก็ได้ครับ แต่เปลืองบิตเรต เพราะบิตเรต 1ช่อง เช่น Mux แบ่งมาให้ 1ช่องSD ได้บิตเรตรวม 3Mbps นั่นหมายถึงบิตเรตภาพ+เสียง+ซับ ส่วน Interactive นั้น Mux จะใส่แยกมาให้เพราะเป็นระบบรวม ค่อยทำ Index แยกไปลิ้งค์แต่ละช่องอีกที
ทางช่องเลยต้องจำกัดไว้ว่าถ้ารายการทำมาแบบเสียง 2CH (รายการทั่วไปทั้งหลาย) ก็ปล่อยแบบ 2CH แล้วกำหนดบิตเรตว่าเอาเท่าไร เช่น 192Kbps ก็จะแบ่งเป็นเสียงข้างละ 96Kbps พอเป็นเสียง 5.1CH (รายการคอนเสิร์ต,หนัง,การ์ตูน หรือรายการทีวีบางรายการ) ต้องใช้บิตเรตที่สูงกว่าเดิม มิฉะนั้นเสียงที่ได้คุณภาพจะแย่ลงถ้าเอาบิตเรตตามเท่า 2CH ก็คือพอเป็น 5.1CH ก็ต้องเป็นอย่างน้อย 384-448Kbps โดยเน้นเสียงซ้าย-ขวาหรือ 2CH เดิมเป็นหลัก ส่วนเสียงอีก 3ลำโพง+1ซับวูฟเฟอร์ ก็ใช้บิตเรตที่ลดหลั่นไป เพราะต้องเน้นคนที่ดูทีวีแบบไม่ต่อลำโพงเป็นหลัก (ลำโพงทีวีจะเป็น 2CH) เช่น 5.1CH 384Kbps ก็จะแยกเป็น ซ้าย-ขวา 96Kbps หลังซ้าย, หลังขวา, Center 64Kbps หรือแชร์เท่ากันหมดที่ 76.8Kbps พอหมดรายการที่เป็น 5.1CH แล้วรายการต่อไปเป็นเสียง 2CH ก็ต้องเอากลับเป็น 2CH ตามเดิม เพื่อให้ภาพได้มีบิตเรตที่ดีขึ้น กันภาพแตก ภาพล้มด้วย
คิดง่ายๆก็คือให้มา 3Mbps ถ้าเอาเต็มลิมิตต้องแบ่งเป็น...
ภาพ 2.8Mbps + เสียง 2CH 192Kbps + ซับอีกประมาณ 100Kbps (เผื่อสำหรับซับหลายภาษาหลายตำแหน่ง) หรือ
ภาพ 2.5Mbps + เสียง 5.1CH 384Kbps หรือ 448Kbps + ซับอีกประมาณ 100Kbps
ปล.บิตเรตสามารถกำหนดอย่างไรก็ได้ แม้เป็นเสียง 2CH แต่ก็กำหนดให้บิตเรตเป็น 256, 384, 448Kbps ได้เหมือนกัน ตามชนิดรายการ เช่น รายการเพลง ที่ต้องการรายละเอียดของเสียงที่สูงขึ้น แต่ไม่นิยมทำกันเพราะเกินความจำเป็นมากไป มีประเทศที่ใส่เสียง 2CH ให้ขนาดนี้คือเกาหลีใต้ โดยใส่บิตเรต 2CH, 5.1CH เท่ากันที่ 384Kbps (KBS, SBS) และ 448Kbps (MBC) แต่เรื่องเสียง 2CH, 5.1CH ปรับไปเป็นรายการๆไป
ปล2.ซับทีวีดิจิตอล1ภาษาใน1วินาทีจะกิน Data Rate ประมาณ30-50Kbps รวมชุดคำสั่งตำแหน่งและสีของซับแล้ว
เพิ่มเติม
> ทีวีดิจิตอลใส่เสียงหลายภาษาได้ โดยจะให้เป็น 2CH หรือ 5.1CH สำหรับเสียงทุกภาษาเลยก็ยังได้ ไม่เหมือนกับยุคทีวีอนาล๊อก ที่ได้แค่ Mono 1CH 2ภาษา (แบบช่อง 7) หรือ Mono 1CH เสียงไทยและ Stereo 2CH เสียงอังกฤษ (แบบ ThaiPBS เป็น Nicam Stereo) หรือ Stereo 2CH ภาษาเดียว (แบบทีวีอนาล๊อกในประเทศต่างๆ เช่น เกาหลี ญี่ปุ่น อเมริกา)
> ทีวีดิจิตอลส่วนมากจะใส่เสียงแค่ 2ภาษาเท่านั้น เพราะกินบิตเรตโดยรวมของแต่ละช่องทีวี โดยจะใส่เผื่อมาเลยก็ได้หรือค่อยใส่ภาษา 2 เมื่อมีเข้ามาก็แล้วแต่ช่องจะใส่มา
(ที่เกาหลีใต้และอเมริกา จะใส่ระบบมา2ภาษาพร้อมกันเผื่อไว้ทุกช่องฟรีทีวี [เปิดภาษา2ก็เป็นเสียงเหมือนภาษา1ถ้ารายการมีเสียงภาษาเดียว])
> สำหรับเสียงคำบรรยายสำหรับผู้พิการทางสายตา ที่ช่อง ThaiPBS จะเริ่มใช้นั้น (ใช้แค่บางรายการ)
ไว้เป็นภาษาที่ 3 ครับ ตามมาตรฐานทีวีดิจิตอล กสทช. ให้ระบบเสียงพิเศษสำหรับคนพิการ หรือ AR กำหนดเป็นเสียงตัวเลือก(ภาษา)ที่ 3 โดยถ้าจะเลือกให้กดเปลี่ยนภาษาไปเสียงภาษาที่ 3 หรือกล่องบางรุ่นในอนาคตจะมีปุ่ม AR สำหรับเสียงโหมดพิเศษโดยเฉพาะครับ ส่วนการกดเลือกเสียงภาษา 2 หรือ 3 เป็นค่าเริ่มต้นตอนเปิดเครื่อง อยู่ที่กล่องแต่ละรุ่นจะกำหนด ทาง กสทช. ไม่ได้กำหนดสเปคส่วนนี้ไว้ครับ (อย่างน้อยเปิดมาครั้งแรกหรือปรับมาค่า Default ต้องเป็นเสียงภาษาไทย หรือ ภาษา 1 เริ่มต้น โดยผู้ใช้สามารถเข้าไปปรับตั้งค่าทีหลังได้)
> รายการไหนออกอากาศเป็นเสียง 5.1CH หลายๆประเทศจะมีการขึ้นบอกตอนเริ่มรายการ หรือขึ้นไว้ใต้โลโก้ช่อง แต่ไม่บอกเลยก็มีเช่นกัน (จะเป็นกับช่องที่ออกอากาศเสียง 5.1CH บ่อยจนเป็นเรื่องปกติ เช่น อเมริกา ไม่มีขึ้นบอกครับ)
(ญี่ปุ่นจะมีแค่คอนเสิร์ตบางรายการและหนังตอนค่ำที่เป็นเสียง 5.1CH)
> ในต่างประเทศถึงขั้นมีการออกกฎหมายควบคุมระดับเสียงของช่องทีวี ให้เท่ากันทุกช่องทั้งรายการและโฆษณา ถ้าช่องใดทำผิดพลาด ช่องจะโดนปรับหนัก เพราะทำให้คนดูรู้สีกรำคาญ ปรับเสียงขึ้นลงไปมา ถ้าหนักมากๆทางช่องจะโดนพิจารณาเลยนะครับ
กลับมาที่ทีวีดิจิตอลในเมืองไทย ปัจจุบันนี้ก็จะมีแต่ช่องของไทยรัฐ ทีวี ที่ได้ส่งสัญญาณระบบเสียง แบบทดลอง TRIPLE V TEST HD- DOLBY 5.1
ชึ่งจะส่งสัญญาณเป็นบางรายการบางเวลาหากเวลาใหนทีมีรายการส่งระบบเสียง HD- DOLBY 5.1 ก็จะมีสัญลักษณ์บอกที่หน้าจอทีวี เหมือนกับสัญลักษณ์บอกเสียง 2 ภาษาของทีวีทุกช่องในปัจจุบัน จะไม่ได้ส่งสัญญาณเสียง HD- DOLBY 5.1 ตลอดเวลาเหมือนกับที่ทุกคนเข้าใจครับ ในอนาคตทีวีดิจิตอลในบ้านเราก็คงจะต้องพัฒนาระบบเสียง ให้เป็นระบบ HD- DOLBY 5.1 ทุกช่องนั้นแหละ ไม่แน่เราอาจจะได้รับฟังวิทยุในระบบดิจิตอลด้วยหรือไม่ก็ยังไม่รู้ในอนาคตครับ