น้ำพริกลงเรือ มาจากการ Picnic ของเจ้านายยในสมัยรัชกาลที่ ๕ โดยเจ้าจอม หม่อมราชวงศ์สดับ ซึ่งได้โดยเสด็จไปพายเรือเล่นในสวนสุนันทา แต่ไม่ได้เตรียมอาหารไว้ จึงไปค้นในตู้กับข้าว พบว่า มีน้ำพริกกะปิ หมูหวาน ปลาฟู และไข่เค็มดิบ อยู่ จึงเอาทั้งหมดมาตั้งเครื่อง โดยมีน้ำพริกกะปิเป็นเครื่องจิ้ม โดยมี หมูหวาน ปลาฟู เป็นของแนม และนำเอาไข่แดงเค็มดิบมาปั้นเป็นลูกกลม เพื่อแต่งหน้าน้ำพริก

โดยการปิคนิคครั้งนั้น ที่เป็นการพายเรือและเสวยในเรือนั้น จึงกลายเป็นที่มาของชื่อน้ำพริกกะปิที่แนมด้วยเครื่องสามอย่างนี้ว่า "น้ำพริกลงเรือ"