ความทุกข์ใจ เช่น ความเศร้าโศก ความเสียใจ เป็นต้นนั้น มันเกิดมาจากความเข้าใจผิดของจิตที่โง่ ที่เข้าใจว่ามีตัวเรา-ของเรา และมีตัวเขา-ของเขาอยู่จริงๆ จึงทำให้เกิดความยึดมั่นถือมั่นว่ามีตัวเรา-ของเรา และ ตัวเขา-ของเขาขึ้นมา และเมื่อสิ่งที่ยึดถือไว้นี้เปลี่ยนแปลงไปในทางที่เราไม่อยากจะให้เป็น เช่น ร่างกายแก่ เจ็บ จะตาย หรือคนที่รักได้จากไป เป็นต้น จิตที่ยึดถือจึงเกิดความเศร้าโศก หรือเสียใจ ขึ้นมา

แต่ถ้าจิตนี้จะได้ศึกษาจนเกิดความเข้าใจอย่างแจ่มชัดแล้วว่า มันไม่มีตัวเรา หรือตัวตนของใครๆอยู่จริง มีแต่สิ่งที่ถูกปรุงแต่งให้เกิดเป็นตัวตนขึ้นมาเพียงชั่วคราวเท่านั้น (เกิดปัญญาขั้นเข้าใจ)  เพียงเท่านี้ก็ทำให้จิตคลายความยึดถือว่ามีตัวตนลงได้มากแล้ว อันจะทำให้ความทุกข์ใจลดน้อยลงอย่างมาก ส่วนจิตที่ยังยึดถืออยู่อย่างเต็มที่ ก็จะยังคงมีทุกข์อย่างเต็มที่อยู่ต่อไป

และถ้าจิตใดมีปัญญาและถ้ามีสมาธิพร้อม จิตนี้ก็จะไม่มีความยึดถือว่ามีตัวตนใดๆ เมื่อไม่มีความยึดถือ แม้ร่างกายและสิ่งต่างๆภายนอกจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร  เช่น ร่างกายแก่ เจ็บ จะตาย หรือคนที่รักได้จากไป เป็นต้น จิตที่หลุดพ้นจากความยึดถือนี้ก็จะไม่เป็นทุกข์ (แม้เพียงชั่วคราว)