ฟักข้าว เป็นพืชที่บูมมากเมื่อประมาณ ๒ - ๓ ปีที่แล้ว การจะนำฟักข้าวมาประยุกต์ เพื่อมาขยายผลกับโครงงานในนักเรียนระดับนี้ ถือว่าเป็นการต่อยอดที่ีดีมากครับ (ขอชื่นชมครับ) แต่ปัญหาขอน้องก็คือ น้องจะต้องศึกษาหาข้อมูลเพิ่มเติมด้วยตนเอง ถ้ามีอาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน น้องจะต้องเข้าหาอาจารย์ที่ปรึกษา แล้วเอาข้อมูลที่เราได้มา กลั่นกรอง เข้าหาอาจารย์เพื่อสอบถาม คาดคะเน ความน่าจะเป็นไปได้ต่าง ๆ เพราะการทำโครงงาน ถือว่าเป็นการประยุกต์เอากระบวนการทางวิทยาศาสตร์มาใช้อย่างสมบูรณ์แบบมากที่สุด

ขอตอบคำถามตามที่น้องถามทีละข้อเลยนะครับ
๑. เปลือกฟักข้าวสามารถสกัดออกมาย้อมสีได้หรือเปล่า?
เรื่องสกัดสีของเปลือกออกมา สามารถสกัดได้ครับ โดยใช้ตัวทำละลายที่สามารถสกัดออกมาได้ เช่น เอทิลแอลกอฮอล์ (เอทานอล) ได้เป็นต้น ฯลฯ แต่น้องจะต้องทราบด้วยว่า ทำไมถึงต้องสกัดจากเปลือกฟักข้าว เพราะอะไร หากเป็นเปลือกจากผลที่มันสุกแล้ว ก็สามารถสกัดได้ครับ และสกัดได้คงจะไม่ยากเกินไป แต่หากจะเป็นผลที่มันสุก พี่คิดว่าผลที่มันสุก มันจะให้สีออกมาได้ดีกว่าเปลือกนะ เพราะผลที่สุกแล้ว มีหลายองค์กรนำไปทำเป็นนำผลไม้ ถ้าสกัดจากผลออกมา ก็สามารถสกัดได้ และคิดว่าน่าจะให้สีได้ชัดเจนกว่า แต่น้องต้องถามตัวเองว่า ทำไมถึงสกัดจากเปลือก เพราะอะไรถึงจากเปลือก เปลือกมันเหลือใช้ หรือเปลือกมันมีสารอะไรที่อยู่ในนั้น ทำให้สามารถย้อมสีผ้าได้ (อันนี้น้องต้องหาข้อมูลเองนะ)

๒. การย้อมผ้าด้วยสีสกัดจากธรรมชาติ ควรใช้ผ้าชนิดไหนดีคะ ที่เด็กมัธยมพอจะหารเงินกันจ่ายได้?
เรื่องผ้าที่ใช้ พี่มีความเห็นตามความคิดเห็นข้างบนนะครับ คือ ใช้ผ้าฝ้าย คงจะหาได้ไม่ยากในท้องตลาด แล้วก็คง (สมมติฐาน) สามารถจะย้อมให้ติดได้ ผลน่าจะออกมาได้ชัดเจน เป็นรูปธรรมมากกว่าผ้าชนิดอื่น ๆ หรือไม่น้องก็ลองหาผ้าที่เขาให้ทำผ้าบาติกได้ พี่ไม่ทราบว่า เขาเรียกว่าผ้าอะไรนะ ถ้าย้อมได้ก็ดีครับ

๓. เปลือกฟักข้าวนี่ หาซื้อได้ที่ไหนคะ ตลาดไทมีมั้ย?
พี่คิดว่า ตามตลาดคงไม่นิยมขายเปลือกฟักข้าวกันครับ น่าจะขายเป็นผล หรืออาจจะเป็นกิโล เพราะเมื่อตอนที่มันบูมมาก (ดังมาก) ผลละประมาณร้อยบาทนิด ๆ เลย แต่ตลาดไทพี่ก็ไม่ทราบครับ น้องต้องลงพื้นที่ไปหาเอง แต่ปัจจุบันไม่ทราบว่าผลละเท่าไหร่ หรือขายเป็นกิโล น้องควรจะเอามาทั้งผลน่าจะดีกว่า เพราะบางครั้งเปลือกหรืออะไร เราสามารถปอกออกมาเองได้ หากไปหาที่เขาปอกมาแล้ว มันอาจจะนานแล้ว อาจจะเสียคุณสมบัติบางประการไปแล้วก็เป็นได้

๔. โครงงานแนวนี้ ควรเป็นโครงงานประเภททดลอง หรือประดิษฐ์คะ
หากน้องนำสีของเปลือกมันมาย้อมกับผ้า มันเป็นโครงงานประดิษฐ์ครับ เพราะโครงงานประดิษฐ์ แค่ผลิตออกมา ทำตามขั้นตอนที่วางเอาไว้ ควบคุมตัวแปรไม่มาก และไม่ซ้ำกับโครงงานประดิษฐ์อื่น ๆ ที่เคยทำมา ประมาณว่า ไอเดียเจ๋งดี แต่ถ้าน้องมีการเปรียบเทียบว่า นำสีของส่วนต่าง ๆ ของฟักข้าวมาย้อม เช่น ผล หรือเปลือก แล้วมาดูว่า ส่วนไหนย้อมได้ดีกว่ากัน อันนี้เป็นโครงงานทดลองครับ เพราะโครงงานทดลอง จะมีขั้นตอนละเอียดกว่าโครงงานอื่น ๆ มากครับ ทั้งประดิษฐ์ หรือทฤษฎี โครงงานทดลองต้องติดตามผลที่ออกมาเป็นระยะ ๆ เปรียบเทียบ ควบคุมอะไรหลายอย่าง ปรับส่วนผสมอื่น ๆ เยอะครับ คล้าย ๆ กับวิจัยประมาณนั้น

๕. อุปกรณ์ในการย้อมสี ราคาแพงมากมั้ย?
อุปกรณ์ในการย้อม ก็ขึ้นอยู่กับว่า น้องจะใช้ผลิตภัณฑ์จากสารเคมีมากน้อยแค่ไหน ใช้ยี่ห้ออะไร และพี่ไม่ทราบเหมือนกันตรงนี้ว่า เขาใช้อะไรย้อม แต่ถ้าน้องมีคอนเซปว่า ย้อมสีนั้นมาจากธรรมชาติ คือเปลือกของฟักข้าวแล้ว พี่คิดว่าคงจะหาไม่กี่ตัว และไม่มาก หรือไม่ต้องไปหาเลยก็ได้มั้งครับ เพราะเราต้องดึงสีจากการสกัดนั้นออกมาให้ได้ โดยที่อาจจะย้อมได้เลย หรือไม่ก็ได้ หากย้อมได้เลยมันจะกลายเป็นผลิตภัณฑ์ออร์แกนิคอีกที ผลพลอยได้ก็จะมีมากขึ้นได้ แต่ถ้าย้อมไม่ได้ ก็หาสารเคมีมาเพิ่มเติม แค่นั้นเองครับ ..