มีคนเคยถามผมว่า ทำไมคนไทยนับถือศาสนาพุทธ แต่ยังมีการปล้นฆ่า ลักขโมย ข่มขืน กินเหล้าและโฆษณาเหล้าเบียร์เป็นว่าเล่น หรือสรุปก็คือทำผิดศีลครบทั้ง 5 ข้อ จึงเท่ากับว่า ศีล 5 ไม่ใช่สัญลักษณ์ของผู้ที่นับถือศาสนาพุทธ แล้วอะไรล่ะ? ใช่การนั่งสมาธิหรือไม่?

ถ้าเป็นศาสนาอื่น ส่วนใหญ่จะ "เชื่อในพระเจ้า" คือเชื่อว่าพระเจ้ามีจริง จะมีเรื่องพิธีกรรมต่างๆ เข้าโบสถ์ สวดมนต์ อาจจะเพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อพระเจ้า ผู้ที่นับถือศาสนาจะต้องทำความดีหรือปฏิบัติตามหลักคำสอนของศาสนานั้นๆ เมื่อตายไปก็จะได้ไปพบกับพระเจ้า เป็นต้น

แล้วศาสนาพุทธล่ะ? ชาวพุทธมีความเชื่ออะไร หรืออะไรเป็นสัญลักษณ์บ่งบอกว่านับถือพระพุทธศาสนา?

ซึ่งคำตอบที่ผมตอบไปก็คือ ชาวพุทธมี "ความเชื่อ" เช่นเดียวกัน ผู้ที่นับถือศาสนาพุทธจะมีความเชื่อ 3 อย่างดังนี้ คือ

1. เชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิด 2. เชื่อกฎแห่งกรรม และ 3. เชื่อว่าสามารถหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดได้ (นิพพาน)

1. เชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิด

เนื่องจากชาวพุทธไม่มีพระเจ้าที่จะคอยตัดสินความดีความชั่วเมื่อตายไปแล้ว ดังนั้น หากไม่เชื่อว่ามีการเวียนว่ายตายเกิด คนนั้นๆ จะเป็นคนเห็นแก่ตัว จะทำทุกอย่างเพื่อประโยชน์ตัวเอง เพราะคิดว่าตายไปก็จบ (ประโยคที่ได้ยินบ่อยก็คือ คนเราเกิดมาชาติหนึ่งต้องใช้ชีวิตให้คุ้ม)

2. เชื่อกฎแห่งกรรม

ไม่เพียงแต่เชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิดเท่านั้น ชาวพุทธเชื่อเรื่องกฎแห่งกรรมด้วย (ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว ภพภูมิ นรก สวรรค์ ฯลฯ) ถ้าไม่เชื่อเรื่องกฎแห่งกรรม ก็จะไม่คิดที่จะทำความดี และสามารถทำชั่วได้โดยไม่ต้องเกรงกลัวผลของมัน และถ้าชีวิตไม่ราบรื่น ประสบปัญหา มักจะเลือกการฆ่าตัวตาย (หากเชื่อการเวียนว่ายตายเกิด การฆ่าตัวตายก็หวังว่าชีวิตที่เกิดใหม่จะดีขึ้น แต่ยิ่งถ้าไม่เชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิด ก็เท่ากับว่าตายไปทุกอย่างก็จบ)

3. เชื่อว่าเราสามารถหยุดหรือหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดได้ (นิพพาน)

ความเชื่อนี้จะเกิดขึ้นได้ ต้องเห็นทุกข์จากการเวียนว่ายตายเกิดก่อน และอยากหลุดพ้น

ผมอยากจะขอยกตัวอย่าง มีคนๆ หนึ่ง เกิดมาเป็นคนโชคดีมากๆ (หมายถึงโชคดีแบบคนไม่รู้ธรรมะ) คือ มีเงินทองมากมาย บ้านใหญ่โต มีบริวารจำนวนมาก ใช้ชีวิตอย่างมีความสุขตลอดทั้งชีวิต ทั้งกิน ทั้งเที่ยว อาหารที่กินบางทีก็ซื้อเป็นๆ มาฆ่าเอง หรือสั่งให้คนอื่นฆ่า และชอบกินสัตว์เป็นๆ ชอบเที่ยวสถานที่อบายมุขทั้งหลาย ชอบดื่มเหล้า โดยเฉพาะไวน์ มักพูดกับคนอื่นเสมอว่า ชีวิตนี้ช่างมีความสุขเหลือเกิน

ส่วนลูกหลาน ทุกคนก็รักใคร่กลมเกลียว ไม่มีทะเลาะกัน แต่ละคนเรียนโรงเรียนดีๆ ถ้าทำงานก็มีหน้าที่การงานดี เรียกว่าพบแต่ความสุขสบายทั้งชีวิต อาจจะมีโรคภัยไข้เจ็บเล็กน้อยตามอายุ

คนๆ นี้ เรียนจบไม่สูง (น่าจะ ป.1) นับคือศาสนาพุทธ แต่ไม่เคยศึกษาธรรมะอย่างถูกต้อง ไม่รู้จักพุทธประวัติ (และไม่เชื่อว่าเป็นเรื่องจริง) ไม่เชื่อเรื่องเวียนว่ายตายเกิด ไม่เชื่อกฎแห่งกรรม (แต่ที่บ้านมีห้องพระ ชอบสะสมพระเครื่อง ชอบเข้าวัดเพื่อเช่าวัตถุมงคล)

จนถึงตอนอายุ 70 กว่าๆ ได้ประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์และเสียชีวิตที่โรงพยาบาลในเวลาต่อมาอย่างสงบ

ถ้าคนทั่วไป (ที่ไม่มีธรรมะ) มอง อาจจะรู้สึกอิจฉาที่คนๆ นี้ที่เกิดมาโชคดี ได้ใช้ชีวิตอย่างคุ่มค่า แต่สำหรับคนที่เข้าใจธรรมะ กลับรู้สึกสงสารหรือเสียดายที่เกิดมาใช้ชีวิตอย่างสูญเปล่า

นั่นก็เพราะการที่ไม่เชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิด ไม่เชื่อกฎแห่งกรรม หลงอยู่ในความสุขสบายหรือกิเลส ทั้งที่นับถือศาสนาพุทธแต่กลับไม่มีโอกาสเข้าถึงธรรมะ อาจเป็นเพราะการที่ยังไม่พบความทุกข์ใหญ่ใดๆ ในชีวิตเลย เพราะหากพบความทุกข์หนักสักครั้ง (เช่น เป็นมะเร็ง สูญเสียสิ่งที่รัก ฯลฯ) ก็อาจจะเป็นจุดเริ่มต้นให้เริ่มศึกษาธรรมะอย่างจริงจังก็เป็นได้ (สิ่งนี้อธิบายได้ถึงข้อดีของความทุกข์)

ดังนั้น ผู้ที่มีความเชื่อ "ครบ" ทั้ง 3 อย่างข้างต้นนี้ คือผู้ที่นับถือพระพุทธศาสนา และเข้าใจพระพุทธศาสนาอย่างแท้จริง

อยากเพิ่มเติมว่า เนื่องจากเมื่อหลายปีที่แล้ว ผมทราบมาว่า เด็กไทยยุคหนึ่ง ได้รับการปลูกฝังผ่านหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการว่า ศาสนาพุทธไม่มีการเวียนว่ายตายเกิด ไม่มีกฎแห่งกรรม เท่ากับว่าได้รับการปลูกฝังผิดๆ ผมไม่แน่ใจว่าเป็นเพราะเจตนาของผู้ใหญ่ในบ้านในเมืองช่วงนั้นหรือเปล่าที่อยากให้คนไทยเน้นทุนนิยม เน้นวัตถุ จบมาหาเงินเยอะๆ โดยไม่คำนึงถึงคุณธรรม จริยธรรม ทำให้จำเป็นต้องปลูกฝังเด็กแบบนี้ (ต่อไปประเทศไทยอาจจะมีบ่อนคาสิโนก็เป็นได้)

ดังนั้น จึงน่าจะเป็นหน้าที่ทุกคนคือต้องช่วยกันทำความเข้าใจใหม่ โดยเฉพาะกับเด็กๆ ซึ่งการที่ไม่เชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิดหรือไม่เชื่อกฎแห่งกรรม อาจจะทำให้ไม่กลัวบาปหรือผลของบาป เมื่อโตขึ้นมามีโอกาสสร้างปัญหาให้กับทั้งตัวเองและประเทศชาติครับ และนี่อาจจะเป็นเหตุผลที่ผมเข้ามาที่บอร์ดธรรมะ สังเกตกระทู้ที่ผมตั้งและตอบก็เป็นเรื่องเวียนว่ายตายเกิดเป็นส่วนใหญ่