คนกลุ่มที่รักเล่าปี่จะชอบพูดว่า โจโฉเป็นคนเล่ห์เหลี่ยม โหดเหี้ยม และยึดอำนาจราชบัลลังก์เป็นของตัวเอง ทั้งๆที่ความจริง ไม่เคยมีประชาชนคนไหนเดือดร้อนจากโจโฉเลย (ยกเว้นชาวเมืองชีจิ๋วหรือซู่โจวที่เคยโดนฆ่ากวาดล้างเพราะพ่อตาย) ความสามารถการปกครองเมืองก็ถนัดมาก ไม่เคยมีใครอดตาย ซึ่งเป็นสิ่งที่คนยุคหลังแทบจะทำไม่ได้เลย เสียที่ตอนใกล้ตายกลับบ้าคลั่ง เลยตายไม่ดีเท่าไร

คนกลุ่มที่รักโจโฉจะชอบพูดว่า เล่าปี่ขี้ขลาด สับปลับ และเจ้าเล่ห์ และอ้างราชวงศ์เป็นข้อชอบธรรมของตัวเอง ซึ่งความจริง เล่าปี่เองก็รักประชาชนได้ไม่แพ้โจโฉเลย อีกทั้งยังมีความสามารถในการได้คน เพราะถ้าหากเล่าปี่เป็นคนแบบนั้นจริง กวนอู,เตียวหุย,จูล่ง,ฮองตง,ม้าเฉียว กับขุนพลหลายๆคน รวมถึงขงเบ้ง คงไม่มีใครยอมตายถึงขนาดนั้น เสียแต่ตอนท้ายเพราะวู่วามไปหน่อย เลยต้องตายไปอย่างโจโฉ เพราะตอนนั้นตนเองชราแล้ว

ถ้าจะถามว่าใครดีที่สุดในบรรดาผู้ปกครอง ผมขอบังอาจบอกเลยว่า ซุนกวนดีสุด เพราะต้องยอมเป็นนกสองหัวเพื่อประชาชน พยายามหลีกเลี่ยงสงครามแบบรุก และสังเกตเลยว่าหลังโจโฉกับเล่าปี่ตาย ซุนกวนแทบจะไม่มีบทบาทเลย แต่หลังซุนกวนตาย (ตายอย่างสงบด้วย) ลูกหลานก็แย่ลงจนเสียท่าให้สุมาเอี๋ยนในที่สุด

คิดอย่างไรกันครับ