ด้วยเทคโนโลยีดิจิตอลทำให้การเข้าถึงการถ่ายภาพเป็นเรื่องที่ง่าย อีกทั้งขนาดตัวรับภาพเองก็มีหลายขนาดตั้งแต่เล็กจิ๋วในโทรศัพท์มือถือจนถึงกล้องขนาดใหญ่อย่างกล้อง medium format  ต่างจากยุคในสมัยฟิล์มรุ่งเรืองฟิล์ม135 ครอบครองตลาดส่วนใหญ่เกือบทั้งหมด

เนื่องจากความหลากหลายในขนาดของตัวรับภาพ ทำให้หลายท่านเกิดความสงสัยในเรื่องเพอร์สเปคทีป มุมรับภาพและมิติของภาพ กันเสมอๆครับ

1.เพอร์สเปคทิปหรือทัศนมิติคืออะไร บางท่านอาจเคยได้ศึกษามาในวิชาDrawing เป็นการเขียนแบบเหมือนการเห็นจริง พอจะอธิบายภาพง่ายๆคือ สิ่งที่อยู่ไกลจะดูมีขนาดเล็กกว่าสิ่งที่อยู่ใกล้กว่า เช่นแนวเสาไฟฟ้าตามท้องถนนเป็นต้น


(เครดิตภาพจากเวปoknation)

เพอร์สเปคทีปเกิดจากระยะห่างของวัตถุ ไม่ใช่เกิดจากทางยาวโฟกัสที่ใช้อย่างที่หลายคนรับรู้...


จากรูปข้างบนแสดงถึงองศารับภาพของเลนส์ทางยาวโฟกัสต่างๆ... อีกนัยหนึ่งยังแสดงถึงว่าเพอร์สเปคทีปไม่ได้ขึ้นกับทางยาวโฟกัสอีกด้วย เช่นเมื่อถ่ายภาพด้วยเลนส์ระยะ35มมกับระยะ135มม โดยไม่เปลี่ยนแปลงตำแหน่งตัวรับภาพ นำภาพมาครอบจะได้ภาพเหมือนกันครับ จะต่างกันก็ที่ระยะชัดลึกเท่านั้นเพราะทางยาวโฟกัสมากชัดลึกก็จะน้อย...

2. มุมรับภาพกับขนาดตัวรับภาพ
ขนาดตัวรับภาพที่เล็กกว่าจะใช้ทางยาวโฟกัสที่สั้นกว่า... แต่ทั้งหมดให้เพอร์สเปคทีปเดียวกัน ไม่นับเรื่องสัดส่วนของภาพและความบิดเบือนของเลนส์หรือข้อจำกัดข้อผู้ผลิตเช่น การสูญเสียทางยาวโฟกัสในเลนส์ซูม(focus breathing) ทั้งหลาย หมายความว่าทางยาวโฟกัสจะลดลงเมื่อโฟกัสวัตถุที่ใกล้ ตัวอย่างเช่นเลนส์นิคอน 70-200N ที่ปลายเทเล 200mm เมื่อโฟกัสที่ระยะใกล้สุด มุมรับภาพจะเหลือเท่ากับ135mm

ตัวอย่างภาพจากกล้อง2ฟอร์แมต ที่มุมรับภาพใกล้เคียงกันทางยาวโฟกัสต่างกัน จะเห็นว่ามีเพอร์สเปคทีปเดียวกัน


3. มิติภาพ หรือความรู้สึกถึงความลึกของภาพ ภาพดูมีความลึกไม่แบน  
มีหลายท่านบอกว่าภาพจากเซนเซอร์ใหญ่จะให้ภาพที่มีความลึกดีกว่าเซนเซอร์เล็กๆ โดยส่วนตัวผมเข้าใจว่าคงจะเกิดจากการขยายภาพเป็นสำคัญ เซนเซอร์เล็กเปอร์เซ๊นต์การขยายภาพจะมากกว่า เนื่องจากภาพถ่ายมีเพียง2มิติคือ กว้างxยาว การขยายมากๆทำให้ภาพดูมีความลึกน้อยกว่าก็เป็นได้ครับ

กล้องFX

กล้อง Compact เทียบระยะตัวคูณเท่ากับ 4.5X

(เครดิตภาพคุณMO Thaidphoto)

หวังว่าคงจะเป็นประโยชน์บ้างไม่มากก็น้อยครับ