เอาเท่าที่รู้ มีประสพการ์ณกับตัวเอง ตอนแรกผม เอาไปหมัก แล้วรด ราด ดิน กะให้ดินร่วนซุย โดยเฉพาะดินเหนียว ถมที่ ทั้งหลายตามบ้านจัดสรร เท่าที่ผมลอง เจ้า em ไม่ได้ทำให้ดินร่วนซุยขี้นมาทันตาเห็น เป็นไปไม่ได้ ที่จุลินทรีย์อย่างเดียว จะปรับปรุงดินเหนี่ยวได้
            ดินเหนียว มีอนุภาคละเอียด ให้อากาศผ่านได้ยาก มีธาตุอาหารมาก แต่ปลดปล่อยธาตุอาหารช้า ปลูกอะไรก็โตช้า รากไม่ไปใหน ใส่ปุ๋ยเคมี ก็เหมือนกับ ใส่แล้วหาย ฝนตกน้ำขังแช่ พอแล้ง ดินแข็งเป็นหิน
            
             เกษตร เป็นเรื่อง ของการสร้างสมดุล ครับ เรามีดินเหนียว มีธาตุอาหารเยอะอยู่แล้ว ไม่ต้องไปหาธาตุอาหารมาใส่อีก แต่ทำยังไงให้มันโปร่ง โล่ง ปล่อยธาตุอาหารได้ ....  ผมสรุปได้ว่า เลี้ยงดินก่อนเลยครับ ให้มีใส้เดือนดินสีเทา มาอาศัย เจ้านี่อยู่กับดินเหนียวได้  เอาเศษใบไม้เล็ก มาหมักกับดินไว้ สักเดือน สองเดือน แล้วคอยโรยไปตามสนาม มีก็โปรยเรื่อย ๆ ถ้าปูสนามใหม่ ก็คลุกด้วยเศษพวกนี้ก่อนทับด้วยทราย เวลาเราตัดแต่งกิ่งก้าน ในสวน ก็เลาะใบ กวาดใบเล็ก ๆ ไปกองรวม เอามาหมักกับดิน ไม่ได้ทิ้งออกไป กิ่งเล็ก วัชพืช เดินถอน ก็เอาจับพัน มัด เอากรรไกรตัดให้เล็ก ๆ โยนหมกไปตามโคนต้นไม้ร่ม ๆ มันจะได้ไม่งอก กลายเป็นที่เพาะพันธุ์ หลบซ่อน ของใส้เดือนเล็ก ๆ
              ทีนี้ก็ต้องคลุมดินด้วย หญ้าที่เหมาะสม จะนวลน้อย จะมาเลย์ ก็จัดไปครับ ดินจะได้ไม่เปลือย
              พอที่อยู่เหมาะสม มีอินทรีย์วัตถุมาก ประชากรเจ้าใส้เดือนดินก็มาก จุลินทรีย์ก็มาก มีการขุด ไช ทุกวัน มีการย่อยเศษอินทรีย์เป็นปุ๋ยทุกวัน ต้นไม้ก็โต แข็งแรง ครับ ดินเหนียวปกติ มันก็ยังเป็นดินเหนียวเหมือนเดิมนั่นแหละครับ แต่มันจะเปราะง่าย ไม่แข็งเป็นหิน เหมือนตอนถมใหม่ ๆ หน้าดินข้างบนก็ค่อย ๆ เป็นดินร่วน ดำ ก็เจ้าใส้เดือนมันขุดข้างล่าง มากลบ ปากรูทุกวัน ขุดดินก้อนเหนียวขึ้นมา ตอนมันแห้ง ๆ มีรูพรุนเลย ก็พี่แก ชอน ไช ไปทั่วสวน
              พวกเศษอาหารที่เรากิน จะเอาไปหมัก em คงล้นบ้าน บางอย่างก็หมักไม่ได้ กลิ่นแรง จับขุด ฝังดินไว้ตามโคนต้นไม้เลยครับ คนเก็บขยะเขาจะได้ไม่เหม็น
               ดินแต่ละอย่าง ก็ต้องแก้ปัญหาต่างกันมั้งครับ อย่างพวกลูกรัง นี่ขาดน้ำ ขาดธาตุอาหาร ก็ต้องแก้อีกอย่าง พวกนี้หาน้ำมาหยด หาปุ๋ยมาใส่ ต้นไม้ก็โตได้ พวกดินทรายก็อีกอย่าง ต่างกันไป