.
             คำว่า "ข้าพเจ้า" ที่เริ่มในพระสูตรต่างๆ หมายถึง ท่านพระอานนท์เถระ
             ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้ มีนัยลึกซึ้งในเรื่องความซื่อสัตย์ คือ
             
             ๑. ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้ และจดจำได้ จึงแสดงเนื้อความนี้
             ๒. ข้าพเจ้าได้สดับมา ไม่ใช่ข้าพเจ้ารู้ได้ด้วยตนเอง (ความซื่อตรง)

[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้             แก้อรรถบท เอวมฺเม สุตํ
             ท่านพระอานนท์แสดงเนื้อความนี้ว่า พระดำรัสของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้นละเอียดโดยนัยต่างๆ
ตั้งขึ้นด้วยอัธยาศัยมิใช่น้อย สมบูรณ์ด้วยอรรถและพยัญชนะ มีปาฏิหาริย์ต่างๆ ลึกซึ้งโดยธรรม อรรถ เทศนาและปฏิเวธ
มาสู่คลองโสตสมควรแก่ภาษาของตนๆ ของสัตว์โลกทั้งปวง ใครเล่าที่สามารถเข้าใจได้โดยประการทั้งปวง
             แต่ข้าพเจ้าแม้ใช้เรี่ยวแรงทั้งหมดให้เกิดความประสงค์ที่จะสดับ ก็ได้สดับมาอย่างนี้ คือ
             แม้ข้าพเจ้าก็ได้สดับมาโดยอาการอย่างหนึ่ง
            
             ท่านพระอานนท์ เมื่อจะเปลื้องตนว่า ข้าพเจ้ามิใช่พระสยัมภู พระสูตรนี้ข้าพเจ้ามิได้กระทำให้แจ้ง
จึงแสดงพระสูตรทั้งสิ้นที่ควรกล่าวในบัดนี้ว่า เอวมฺเม สุตํ คือ ข้าพเจ้าเองได้ยินมาอย่างนี้.
             
             ท่านพระอานนท์ เมื่อจะแสดงพลังด้านความทรงจำของตนอันควรแก่ภาวะ ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงสรรเสริญ
ไว้อย่างนี้ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อานนท์นี้เป็นเลิศกว่าภิกษุทั้งหลายผู้เป็นสาวกของเรา ซึ่งเป็นพหูสูต มีคติ มีสติ มีธิติ
(ความทรงจำ) เป็นอุปฐาก ดังนี้

             และที่ท่านธรรมเสนาบดีพระสารีบุตรเถระสรรเสริญไว้อย่างนี้ว่า
             ท่านพระอานนท์เป็นผู้ฉลาดในอรรถ ฉลาดในธรรม ฉลาดในพยัญชนะ ฉลาดในนิรุตติ ฉลาดในคำเบื้องต้นและ
คำเบื้องปลายดังนี้ ย่อมให้เกิดความประสงค์ที่จะสดับแก่สัตว์โลกทั้งหลาย โดยกล่าวว่า ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้ และที่สดับ
นั้นก็ไม่ขาดไม่เกินทั้งอรรถทั้งพยัญชนะ คืออย่างนี้เท่านั้น ไม่พึงเห็นเป็นอย่างอื่น
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=1&p=2#แก้อรรถบท_เอวมฺเม_สุตํ

             คำว่า ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้ ให้นัยในเรื่องความซื่อสัตย์ ฉันใด
             คำบางคำ ก็ให้นัยเรื่องความเป็นสาวกบ้าง ความภักดีต่อสัตบุรุษทั้งหลายอันมีพระพุทธเจ้าเป็นต้นบ้าง ฉันนั้น
             เช่น คำว่า ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า

             ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ธรรมทั้งหลายของข้าพระองค์ มีพระผู้มีพระภาค
เป็นรากฐาน มีพระผู้มีพระภาคเป็นผู้นำ มีพระผู้มีพระภาคเป็นที่พึ่งอาศัย

             ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอให้เนื้อความแห่งภาษิตนี้ จงแจ่มแจ้งกะ
พระผู้มีพระภาคเถิด ภิกษุทั้งหลายได้สดับต่อพระผู้มีพระภาคแล้วจักทรงจำไว้ ดังนี้ ฯ
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/r.php?B=16&A=5212&w=ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า#472    

             คำว่า ความภักดีต่อสัตบุรุษ
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=14&A=2187&Z=2323#143
             คำว่า สัปปุริสธรรม 8
http://84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=สัปปุริสธรรม_8