สงสัยมานานแล้วครับว่ารูปแบบหมวกทหารไทยทรงลูกฟักตัดสมัยก่อนที่เราคุ้นตากัน เราใช้มาตั้งแต่ตอนไหนและน่าจะได้อิทธิพลของชาติไหนครับ แล้วก็มีความเป็นไปได้ที่จะมีหลายรูปแบบเหมือนจิตรกรรม มีการแบ่งตามลำดับชั้นยศมั้ยครับ
รูปแบบทรงหมวกที่ใกล้เคียงกันที่ใช้กันในแถบนี้ก็เห็นจะมีแต่ไทยกับพม่าเท่านั้นเอง เห็นจะเริ่มมีตั้งแต่สมัยอยุทธยาตอนกลางเป็นต้นมา

เอกสารโบราณที่กล่าวถึงหมวกก็มีในกฎมณเฑียรบาลที่มีกล่าวถึงหมวกทอง หรือในพงศาวดารช่วงรบกับพระเจ้าตะเบงชเวตี้กล่าวว่ามีทหารไทยใส่หมวกสีต่างๆเช่นแดง ดำ เขียว เหลือง แต่ก็ไม่ได้แน่ขัดว่าเป็นหมวกแบบนี้

ตามจิตรกรรมฝาผนังบ้านเราก็มีหมวกอยู่หลายแบบเหมือนกัน

จากสมุดภาพไตรภูมิกรุงศรีอยุธยาหมายเลข ๖ ประมาณอายุไว้ราวสมัยพระเจ้าปราสาททอง-พระนารายณ์



จิตรกรรมลายรดน้ำของหอเขียนวังสวนผักกาด สมัยสมเด็จพระนารายณ์ แต่มีการซ่อมสมัยรัตนโกสินทร์ รู้สึกว่าจิตรกรรมสมัยก่อนมักจะวาดให้หมวกมียอดแหลมๆ อันนี้ที่ปกหูเป็นแบบเกล็ดปลาด้วยไม่รู้จะมีจริงรึเปล่า น่าคิดเหมือนกันนะครับ แต่อาจเป็นแค่การเสริมเติมลายของจิตรกรก็ได้


วังสวนผักกาดอีกภาพ ภาพนี้หมวกค่อนข้างแปลกกว่าภาพอื่น



ภาพกระบวนกฐินพยุหยาตราสถลมารคสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ภาพจาก 'สมุดภาพจำลองมาจากวัดยมกรุงเก่า' ดูจากภาพหมวกน่าจะมีการประดับเสวียนหรือยอดแตกต่างตามลำดับชั้นของทหาร


อันนี้ก็เป็นหมวกที่ปรากฏอยู่ในจิตรกรรมวัดเกาะแก้วสุทธาราม จ.เพชรบุรี ถ้าเราเชื่อตามข้อความบนฝาผนัง จิตรกรรมที่นี่วาดใน พ.ศ.๒๒๗๗ สมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ หมวกคล้ายกับที่วังสวนผักกาดคือมีส่วนปิดหูเป็นแบบเกล็ดปลาซึ่งมีบางคนสัณนิษฐานว่ารับมาจากหมวกทหารเกาหลีที่ได้รับอิทธิพลแมนจูหรือเปล่าก็ไม่ทราบ



ภาพนี้วัดอะไรไม่ทราบ เอามาจากกระทู้เก่าๆครับ


บางคนก็คิดไปถึงว่าดัดแปลงมาจากหมวกเกราะของโปรตุเกส แต่ส่วนตัวผมคิดว่าเป็นไปได้มั้ยครับที่เราจะรับอิทธิพลมาจากหมวกของทหารจีนสมัยราชวงศ์หมิงซึ่งมีอิทธิพลต่อพื้นที่แถบนี้ทั้งพม่าและไทยมากอยู่ ดูจากภาพวาดบนทหารที่ตามเสด็จจักรพรรดิเจียจิ้งใน ค.ศ.๑๕๓๘(พ.ศ.๒๐๘๑-สมัยสมเด็จพระไชยราชาธิราช) กับภาพวาดล่างสมัยเจียจิ้งเหมือนกันแต่วาดเหตุการณ์สมัยจักรพรรดิเซวียนเต๋อ(ตรงสมัยเจ้าสามพระยา)ก็มีลักษณะหมวกที่ใกล้เคียงกันอยู่


แล้วก็วัสดุที่ใช้ทำน่าจะเป็นอะไรครับ จะเป็นหนังเหมือนพระมาลาเบี่ยงองค์จำลองหรือเปล่าครับ

เพื่อนๆคิดว่ายังไงกันบ้างครับ