พระปัจเจกพุทธเจ้าองค์ล่าสุด ตามที่มีกล่าวถึง ท่านปรากฏในเมื่อใด? ก็คือ เมื่อ2500กว่าปีก่อน ร่วมๆสมัยกับการลงมาเกิดของเจ้าชายสิทธัตถะนั้นเอง
ได้ยินว่า พระปัจเจกพุทธเจ้าองค์ล่าสุดนี้ มีนามว่า "มาตังคะ" ท่านอาศัยกรุงราชคฤห์เป็นที่โคจรบิณฑบาต
ในเมื่อพระโคดมโพธิสัตว์รับอาราธนาจากเทวดาในหมื่นโลกธาตุแล้ว จุติจากดุสิตเทวโลก ลงมาถือปฏิสนธิในครรภ์พระนางสิริมหามายาเทวี แห่งกรุงกบิลพัสดุ์นั้น พระมาตังคะปัจเจกพุทธเจ้า ไม่ทราบเรื่องราวนั้น.
จนหมู่เทวดาที่อยู่ในที่อยู่ของท่านพระมาตังคะปัจเจกพุทธเจ้าได้มาแจ้งเรื่องให้ทราบว่า หลวงพ่อไม่ทราบหรือครับ ว่า พระมหาโพธิสัตว์จุติลงมาเพื่อจะมาตรัสเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้วในวันนี้.
พระมาตังคะได้ยิน ก็รู้ว่า ที่สุดแห่งอายุของท่านมาถึงแล้วในวันนั้น จึงได้รีบไปเก็บโครงกระดูกของพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งหลาย ไปทิ้งยังเหวทิ้งกระดูก แล้วท่านก็ปรินิพพาน.
เรื่องราวนี้ เป็นเรื่องเล่าของพระอรรถกถาจารย์ ในส่วนที่อธิบายคาถาของพระปัจเจกพุทธเจ้า ดังที่ปรากฏนี้
พรรณนาชีวิตสังขยคาถา
คาถาว่า ราคญฺจ โทสญฺจ ดังนี้เป็นต้น มีเรื่องเกิดขึ้นอย่างไร ?
ได้ยินว่า พระปัจเจกพุทธเจ้านามว่า มาตังคะ อาศัยนครราชคฤห์อยู่ เป็นพระปัจเจกพุทธเจ้าองค์หลังสุดแห่งพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งปวง.
ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์ของเราทั้งหลายอุบัติขึ้นแล้ว เทวดาทั้งหลาย
มาเพื่อจะบูชาพระโพธิสัตว์ เห็นพระมาตังคปัจเจกพุทธเจ้า จึงพากัน
กล่าวว่า นี่แน่ะ ท่านผู้นิรทุกข์ พระพุทธเจ้าอุบัติขึ้นแล้วในโลก.
พระมาตังคปัจเจกพุทธเจ้านั้น กำลังออกจากนิโรธ ได้ฟังดังนั้น
เห็นตนจะสิ้นชีวิต จึงเหาะไปที่ภูเขาชื่อมหาปปาตะในหิมวันตประเทศ
อันเป็นที่ปรินิพพานของพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งหลาย แล้วโยนร่างกระดูก
ของพระปัจเจกพุทธเจ้าผู้ปรินิพพานแล้วในกาลก่อนลงในเหว แล้วตนเอง
ก็นั่งบนพื้นศิลา ได้กล่าวอุทานคาถานี้.
ราคะ โทสะ โมหะ ในคาถานั้นได้กล่าวไว้แล้วในอุรคสูตร.
บทว่า สํโยชนานิ ได้แก่ สังโยชน์ ๑๐. ทำลายสังโยชน์ทั้ง ๑๐
นั้น ด้วยมรรคนั้น ๆ.
บทว่า อสนฺตสํ ชีวิตสงฺขยมฺหิ ความว่า ความแตกหมดแห่งจุติจิต เรียกว่าความสิ้นชีวิต. ก็ชื่อว่าผู้ไม่สะดุ้งกลัวในความสิ้นชีวิตนั้น เพราะละความใคร่ในชีวิตได้แล้ว.
โดยลำดับคำเพียงเท่านี้ ท่านแสดงสอุปาทิเสสนิพพานของตน ใน
เวลาจบคาถา จึงปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ฉะนี้แล.
จบพรรณนาชีวิตสังขยคาถา
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=296&p=5#คาถาที่_๔๐
http://www.gotoknow.org/posts/154050
เมื่อสองพันกว่าปีก่อนพระปัจเจกพุทธเจ้ายังคงอยู่ในโลก
ได้ยินว่า พระปัจเจกพุทธเจ้าองค์ล่าสุดนี้ มีนามว่า "มาตังคะ" ท่านอาศัยกรุงราชคฤห์เป็นที่โคจรบิณฑบาต
ในเมื่อพระโคดมโพธิสัตว์รับอาราธนาจากเทวดาในหมื่นโลกธาตุแล้ว จุติจากดุสิตเทวโลก ลงมาถือปฏิสนธิในครรภ์พระนางสิริมหามายาเทวี แห่งกรุงกบิลพัสดุ์นั้น พระมาตังคะปัจเจกพุทธเจ้า ไม่ทราบเรื่องราวนั้น.
จนหมู่เทวดาที่อยู่ในที่อยู่ของท่านพระมาตังคะปัจเจกพุทธเจ้าได้มาแจ้งเรื่องให้ทราบว่า หลวงพ่อไม่ทราบหรือครับ ว่า พระมหาโพธิสัตว์จุติลงมาเพื่อจะมาตรัสเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้วในวันนี้.
พระมาตังคะได้ยิน ก็รู้ว่า ที่สุดแห่งอายุของท่านมาถึงแล้วในวันนั้น จึงได้รีบไปเก็บโครงกระดูกของพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งหลาย ไปทิ้งยังเหวทิ้งกระดูก แล้วท่านก็ปรินิพพาน.
เรื่องราวนี้ เป็นเรื่องเล่าของพระอรรถกถาจารย์ ในส่วนที่อธิบายคาถาของพระปัจเจกพุทธเจ้า ดังที่ปรากฏนี้
พรรณนาชีวิตสังขยคาถา
คาถาว่า ราคญฺจ โทสญฺจ ดังนี้เป็นต้น มีเรื่องเกิดขึ้นอย่างไร ?
ได้ยินว่า พระปัจเจกพุทธเจ้านามว่า มาตังคะ อาศัยนครราชคฤห์อยู่ เป็นพระปัจเจกพุทธเจ้าองค์หลังสุดแห่งพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งปวง.
ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์ของเราทั้งหลายอุบัติขึ้นแล้ว เทวดาทั้งหลาย
มาเพื่อจะบูชาพระโพธิสัตว์ เห็นพระมาตังคปัจเจกพุทธเจ้า จึงพากัน
กล่าวว่า นี่แน่ะ ท่านผู้นิรทุกข์ พระพุทธเจ้าอุบัติขึ้นแล้วในโลก.
พระมาตังคปัจเจกพุทธเจ้านั้น กำลังออกจากนิโรธ ได้ฟังดังนั้น
เห็นตนจะสิ้นชีวิต จึงเหาะไปที่ภูเขาชื่อมหาปปาตะในหิมวันตประเทศ
อันเป็นที่ปรินิพพานของพระปัจเจกพุทธเจ้าทั้งหลาย แล้วโยนร่างกระดูก
ของพระปัจเจกพุทธเจ้าผู้ปรินิพพานแล้วในกาลก่อนลงในเหว แล้วตนเอง
ก็นั่งบนพื้นศิลา ได้กล่าวอุทานคาถานี้.
ราคะ โทสะ โมหะ ในคาถานั้นได้กล่าวไว้แล้วในอุรคสูตร.
บทว่า สํโยชนานิ ได้แก่ สังโยชน์ ๑๐. ทำลายสังโยชน์ทั้ง ๑๐
นั้น ด้วยมรรคนั้น ๆ.
บทว่า อสนฺตสํ ชีวิตสงฺขยมฺหิ ความว่า ความแตกหมดแห่งจุติจิต เรียกว่าความสิ้นชีวิต. ก็ชื่อว่าผู้ไม่สะดุ้งกลัวในความสิ้นชีวิตนั้น เพราะละความใคร่ในชีวิตได้แล้ว.
โดยลำดับคำเพียงเท่านี้ ท่านแสดงสอุปาทิเสสนิพพานของตน ใน
เวลาจบคาถา จึงปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ฉะนี้แล.
จบพรรณนาชีวิตสังขยคาถา
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=296&p=5#คาถาที่_๔๐
http://www.gotoknow.org/posts/154050