จากประเด็นโต้เถียงที่มีมายาวนาน และดูเหมือนจะไม่มีวันจบสิ้น เรื่องศาสนาอิสลามกับเหตุการณ์รุนแรงต่างๆที่เกิดขึ้น
ขออนุญาตตั้งข้อสังเกต และเสนอสิ่งที่ทั้งสองฝ่ายต้องเข้าใจนะครับ

ปัญหา 1 มี A B C D E F G Z
ปัญหา 2 มี A D E Z
ปัญหา 3 มี B F G Z
ปัญหา 4 มี D H I Z
ปัญหา 5 มี I J K Z
...
ปัญหา 100 มี S T U Z

คนมุสลิมต้องเข้าใจว่า เพราะเหตุการณ์โลกปัจจุบันมันเป็นแบบนี้จริงๆ มันถึงทำให้คนอื่นๆทั่วไป
อดคิดไม่ได้จริงๆ(แน่ล่ะ)ว่า  Z อาจเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาได้จริงๆ

แต่มุสลิมหลายคน ไม่ยอมรับปัญหาดังกล่าว
พร้อมทั้งพยายามจะอธิบายว่า
ข้อดี 1, 2, 3, 4,... 1,000 ยังมี Z เป็นองค์ประกอบเลย เพราะฉะนั้น ปัญหา 1-100 ที่ว่ามาข้างต้นนั้น ไม่ได้เกิดจาก Z
ซึ่งเถียงแบบนี้มันไม่ใช่ตรรกะที่ถูกแน่ๆ เพราะเป็นคนละประเด็นกัน

สิ่งที่มุสลิมต้องเข้าใจ คือ ด้วยสาเหตุประกอบร่วมของปัญหาหลายๆอย่างบนโลก  
ทำให้คนทั่วไปที่ไม่ใช่มุสลิมเข้าใจว่า Z น่าจะเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหา
ซึ่ง ถ้าคนมุสลิมยอมรับข้อนี้ ผมก็ไม่เห็นว่าไม่เห็นจะเสียหายตรงไหน
เพราะสุดท้ายแล้ว Z ก็เป็นแค่ปัจจัย ไม่ใช่สาเหตุ
(ปัจจัยที่ว่านี้คือ อาจเป็นเพราะศาสนาอิสลาม ง่ายต่อการถูกบิดเบือน หรือ ฯลฯ)

ส่วนสิ่งที่คนที่ไม่ใช่มุสลิมก็ต้องเข้าใจเช่นกันคือ ถึงแม้หลายสาเหตุจะประกอบไปด้วย Z
แต่ลำพัง Z เอง ไม่สามารถทำให้เกิดปัญหาได้ ถ้าไม่มีคนที่นำ Z ไปใช้ในทางที่ไม่ถูก

เพราะฉะนั้น การโทษตัวศาสนาอิสลามแบบตรงๆ พร้อมทั้งการปฏิเสธว่าศาสนาไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง
จึงเป็นการโต้เถียงกันคนละประเด็น ไร้ความหมาย และไม่มีวันจบสิ้น เพราะต่างฝ่ายกำลังเถียงภายใต้สมมติฐานที่ต่างกัน